Kwas winowy jest to organiczny związek chemiczny. Znany od dawien dawna, a głównie możemy przypisać go do przemysłu winiarskiego, w którym jest produktem ubocznym podczas fermentacji win. Ma on jednak szereg innych zastosowań. Jak działa i gdzie jest wykorzystywany kwas winowy?

Czym jest kwas winowy?

Kwas winowy (acidum tartaricum) występuje w owocach, głównie winogronach i jest organicznym związkiem chemicznym. Został oznaczony przez Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności jako E334 - regulator kwasowości w produktach spożywczych. Natomiast sole kwasu winowego, które również używane są jako regulatory kwasowości, oznaczone zostały następująco; winian sodu E335, winian potasu E336 oraz winian sodowo-potasowy E337.
 

Kwas winowy to również i przede wszystkim uboczny produkt w przemyśle winiarskim. Powstaje w formie osadowej pod postacią kamienia winnego w beczkach i kadziach pofermentacyjnych.
 

Przez wzgląd na występowanie w 4 odmianach, kwas winowy jest zarazem kwasem dikarboksylowym, hydroksykwasem oraz butandiolem.
 

Warto zaznaczyć, że kwas winowy i jego pochodne tworzyły podwaliny dzisiejszej stereochemii. Sam kwas znany jest od 1832 roku, gdzie Biot prowadząc doświadczenia chemiczne, zaobserwował zdolność skręcania światła spolaryzowanego przez roztwór kwasu winowego. Obecnie kwas winowy i jego pochodne acylowe głównie znajdują zastosowanie w chemii. Laboratoriach i przemyśle, gdzie używa się ich jako czynniki do podziału mieszanin racemicznych.

Zastosowanie kwasu winowego i jego pochodnych

Kwas winowy jest powszechnie stosowany w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym, kosmetycznym, chemicznym oraz budowlanym. Stosuje się go również w rolnictwie do zakwaszania pasz (ma dobroczynny wpływ na samopoczucie i lecznicze właściwości. Poprawia i utrwala smak oraz własności odżywcze pasz).

Zastosowanie w przemyśle budowlanym

Z reguły kwas winowy wykorzystywany jest jako opóźniacz gipsu. Ponadto zwiększa szczelność betonu - do zaczynu cementowego dodaje się domieszki kwasu winowego. W skutek zachodzących reakcji chemicznych otrzymuje się winian wapnia. Ten z kolei tworzy warstwę ochronną na stali. W wyniku czego jest ona bardziej odporna na działanie czynników atmosferycznych. Stosowany jest również w recepturach izolacji cieplnej, a także wodoodpornych betonów.

Zastosowanie w farmaceutyce i kosmetyce

Acidum tartaricum ma szereg właściwości leczniczych. Między innymi gasi pragnienie, jest środkiem przeciwbiegunkowym (w małych dawkach), a zarazem osmotycznym środkiem przeczyszczającym. Oprócz tego posiada właściwości prebiotyczne i zapobiega niestrawnościom. Warto zwrócić również uwagę na fakt, iż kwas winowy ma właściwości antyseptyczne, przeciwzapalne i ściągające. Stosowany do wyrobu tabletek musujących i leków rozpuszczalnych w jamie ustnej. Jest również zakwaszaczem i rozczynnikiem w syropach i antybiotykach. W kosmetyce głównie stosowany do produkcji kremów upiększających do twarzy i balsamów do ciała.

Zastosowanie w branży spożywczej

Głównie używany jako substancje stabilizujące i regulatory kwasowości. Szczególnie przy produkcji żywności w puszkach, galaretek i wyrobów cukierniczych.

Jak przechowywać kwas winowy?

Z reguły jest to produkt stabilny chemicznie. Jednakże zaleca się przechowywać go w oryginalnych opakowaniach oraz przewiewnym miejscu. Nie należy narażać kwasu winowego na wahania temperatur, a także działanie światła słonecznego. Nie składować i magazynować dłużej niż 12 miesięcy. Dłuższe przechowywanie powoduje zbrylanie się produktu.